Kamfanin dillancin labaran Ahlulbayt na kasa da kasa (ABNA) ya bayar da rahoton cewa: A cewar shafin Pars Today, gwamnatocin kasashen uku sun bayyana cewa kotun ta ICC ba ta da ikon gudanar da shari'ar da aka tabbatar da laifukan yaki, laifuffukan cin zarafin bil'adama, kisan kare dangi, da kuma ayyukan ta'addanci.
Daya daga cikin manyan dalilan janye wannan kuduri dai shi ne rashin daukar matakin da kotun ta ICC ta yi dangane da laifukan da Isra'ila ke yi wa Falasdinawa. A yayin da kotun ta ICC da farko ke magana kan shari'o'in kasashe masu rauni musamman kasashen Afirka, ba ta dauki wani mataki kan laifukan gwamnatin sahyoniya da kisan kare dangi da ake yi a Gaza ba.
Laifukan da kotun ta ICC ke yi wa wasu kasashen Afirka, yayin da ba a shawo kan laifukan yakin Isra’ila ba, ya karfafa imanin wadannan kasashe cewa kotun tana aiki ne ga kasashen yammacin Turai da gwamnatocin kasashen duniya da ke samun goyon baya. Ta fuskar wadannan kasashen, kotun ta ICC ta kasa cimma manufarta ta farko: tabbatar da adalci ga dukkan kasashe.
An kafa kotun ta ICC a shekara ta 2002 don hukunta kisan kiyashi, laifuffukan cin zarafin bil'adama, da laifukan yaki. Ya zuwa yanzu, ta saurari kusan kararraki 33, wadanda akasarinsu sun shafi kasashen Afirka. Hakan ya kara karfafa fahimtar da ake yi a Afirka na cewa kotun ta fi mayar da hankali ne kan wakilan kasashe masu rauni, galibinsu na Afirka, yayin da manyan kasashe, musamman kasashen yammacin Turai, ke samun kariya ta zahiri tare da kaucewa binciken kasa da kasa.
Wannan ya haifar da rashin yarda da ICC. Yawancin kasashen Afirka ba sa kallonta a matsayin wata cibiya mai cin gashin kanta da aka sadaukar domin gudanar da shari'a, sai dai a matsayin makamin siyasa na kasashen yammacin duniya. A aikace, masu sukar lamirin sun ce kotun ta mayar da hankali ne kan gurfanar da shugabannin Afirka a gaban kuliya, yayin da 'yan siyasar yammacin duniya ke tsallakewa hukunci. Wannan yana ƙarfafa ra'ayin da ke tsakanin sassan al’ummar jama'a na Afirka cewa ICC tana goyon bayan tsarin mulkin mallaka ne kawai.
Dangane da wannan batu, ana kuma kallon ficewar kasashen uku a matsayin wani bangare na fafutukar yaki da sabon tsarin mulkin mallaka da kuma kare martabar kasa. Kasashen Burkina Faso da Mali da Nijar sun bayyana aniyarsu ta dogaro da tsarin yankin nasu don tabbatar da adalci da warware rigingimun da ke faruwa a nan gaba, maimakon dogaro da cibiyoyin kasa da kasa da kawo yanzu ba a samu wani sakamako mai kyau ba.
Gwamnatocin wadannan kasashe suna da yakinin cewa za su iya magance matsalolinsu yadda ya kamata ta hanyar warware matsalolin cikin gida da hadin gwiwar yanki. Don haka, ficewa daga kotun ta ICC ba kawai zargi ba ne na rashin aikinta dangane da laifukan Isra'ila; Har ila yau, nuni ne na wani muhimmin sauyi a yanayin da kasashen Afirka ke ciki: ingantaccen 'yancin cin gashin kai na siyasa, da kuma son tafiyar da al'amuransu daidai.
Your Comment