Kamfanin dillancin labaran Ahlul-Baiti na kasa da kasa (ABNA) ya habarta cewa: shugaban kasar Iran Masoud Peshkian ya ziyarci kasar Oman a ranar Talata. A halin da ake ciki, wannan ziyara tana da matukar muhimmanci, domin tana faruwa ne a wani yanayi mai matukar muhimmanci a yanayin yankin. Rahotanni sun ce, an tattauna tare da yin nazari kan muhimman batutuwa da dama da suka hada da hadin gwiwa tsakanin kasashen biyu, da makomar aikin iskar gas, da ci gaba a Yemen da Syria, da alakar Iran da kasashen yammacin Turai. Wannan ganawar ta sake tabbatar da amincewar Tehran ga rawar da Oman ke takawa, da kuma yadda kasashen biyu ke da sha'awar ci gaba da kyautata alaka mai inganci.
Dangantakar Iran da Oman wani abin koyi ne na musamman a yankin da ke fuskantar kalubale na yammacin Asiya. A cikin alakar da ke tsakanin wadannan kasashe biyu masu makwabtaka da juna, abubuwan tarihi suna da nasaba da muradun yanayin kasa, kuma alakarsu ta kut-da-kut ta samo asali ne daga mu'amalar wayewa, da al'adu da na teku a karnoni. Waɗannan alaƙa ba na ɗan lokaci ba ne kuma ba masu wucewa ba ne, amma sun dogara ne akan fahimtar juna, kusancin yanki, da alaƙar ɗan adam.
Yin Tsaka Tsaki; Manufar Siyasar Muscat Ta Dindindin
Tun bayan nasarar juyin juya halin Musulunci na Iran a shekara ta 1979, kuma a wani yanayi da yanayin yankin ke da makiya ga Iran, Oman ta yanke shawarar aiwatar da manufar kulla alaka ta kut da kut da Tehran, sabanin yadda wasu ke gabatarwa. Wannan hanya ba kawai zaɓin diflomasiyya ba ne a ɓangaren Muscat, sai dai yana nuna hangen nesa mai mahimmanci wanda ta yi imani da mahimmancin tattaunawa da dangantaka da maƙwabta kuma tana la'akari da daidaituwa da daidaitawa a matsayin abubuwa na mulki. Wannan hangen nesa kuma yana nuna matsayi na dindindin na Muscat a matsayin amintacciya mai shiga tsakani ga dukkan bangarori a yankin.
A tarihance, Siyasar Omani ta dogara ne kan ka'idar tsaka-tsaki mai kyau, wanda aka fassara da nisantar kishiyoyin yanki, shiga cikin kokarin samar da zaman lafiya, da samar da yanayi mai kyau na tattaunawa. Wannan tsarin ya sanya Oman ta zama tushen diflomasiya abin dogaro. Wannan rawar ta Muscat kuma tana bayyana a cikin abubuwa masu sarkakiya kamar shirin nukiliyar Iran. Tun a shekara ta 2012, Oman ta dauki bakuncin tattaunawa tsakanin Iran da Amurka, wanda aka yi zagaye na baya-bayan nan a makon jiya.
Dangantakar Tattalin Arzikin Kasashen Biyu
Dangantakar da ke tsakanin Iran da Oman ba ta tsaya kan diflomasiyya da siyasa kawai ba, har ma da huldar kasuwanci da tattalin arziki kasashen biyu. Duk da haka, Bangaren tattalin arziki a cikin waɗannan dangantakar ya yi karanta ya zuwa yanzu. Bisa la'akari da ayyukan da ake shirin yi, musamman aikin bututun iskar gas na Iran da ke shirin isa tashar ruwan Sohar ta Omani, ana sa ran tattalin arzikin zai taka rawar gani sosai a dangantakar dake tsakanin kasashen biyu. Tunanin wannan aiki, wanda aka fara gabatar da shi a shekara ta 2003, ya ci gaba da kasancewa a tsaye duk da manufofin siyasar kasashen biyu saboda takunkumin kasa da kasa, musamman takunkumin da aka kakaba wa Tehran.
Duk da haka, aikin da aka ambata a baya, saboda yanayin yankin Oman, yana ba da damar da ba kasafai ba don canza ƙasar zuwa cibiyar yanki don fitar da ruwa da iskar gas. Har ila yau, idan aka yi la'akari da takunkumin da aka kakaba mata zuwa fitar da kayayyaki zuwa kasashen waje, wannan shirin zai haifar da bunkasuwar tattalin arziki ga Iran, tare da bude sabbin hanyoyin shigar da iskar gas na Iran cikin kasuwannin duniya. Har ila yau, bututun iskar gas na Iran da Oman zai ba da damar fadada hanyoyin sadarwa zuwa wasu yankunan yankin, ciki har da Indiya, nan gaba.
Kididdigar cinikayyar Iran da Oman ta nuna cewa, duk da cewa huldar kasuwanci tsakanin kasashen biyu tana ci gaba da habaka a 'yan shekarun nan, amma har yanzu ba ta kai matsayin da ake bukata ba. Muhimmancin Oman a matsayin abokiyar cinikayya ga Iran yana da muhimmanci, baya ga samun damar shiga tekun Farisa da kasuwannin Afirka, saboda yanayin kasuwanci na abokantaka da manufofin gwamnatin Omani.
Dangantakar Dabarun Siyasar Iran Da Oman
A cikin nazarin alakar Iran da Oman, mashigar Hormuz na taka muhimmiyar rawa. Domin ana daukar wannan mashigar ruwan a matsayin tashar makamashi ta duniya, kuma yanki ne na hadin gwiwa a fannin tsaro a tsakanin kasashen biyu. Dangane da haka, Tehran da Muscat suna da alƙawarin bai ɗaya na tabbatar da tsaro da haɗin kai wajen tunkarar barazanar da ke tsakanin ƙasa da ƙasa, ko na fashin teku ko na soja. Hasali ma dai ana iya cewa alakar Oman da Iran ta ginu ne bisa hankali, mutunta juna, da fahimtar juna, kuma ta yi nisa da take-take na gajeren lokaci, ko kuma matsayi na wucin gadi.
Yanzu wannan dangantaka tana kan wani muhimmin mataki, yayin da Muscat ke kokarin daidaita muradunta na mallakar kasa tare da wajibcin kasa da kasa na kasar a matsayin mai shiga tsakani na gaskiya. Oman ta sani sarai cewa tana bukatar zaman lafiya da kwanciyar hankali ga mashigar Hormuz, kuma a irin wannan yanayi, ta gwammace ta samar da hanyar samar da zaman lafiya a wannan yanki mai ma'ana ta hanyar taimakawa wajen warware kalubalen Iran da Amurka ta hanyar tattaunawa.
A karshe ya kamata a ce alakar Iran da Oman misali ne na diflomasiyya mai tsari da daidaito a yankin yammacin Asiya mai fama da tashin hankali. Wadannan alakoki sun kara zurfafa ba a matakin siyasa kadai ba, har ma a fannin tattalin arziki, al'adu da tsaro. Kyakkyawar halin tsaka mai wuya na Oman da rawar da take takawa wajen shiga tsakani tsakanin Iran da kasashen Yamma, musamman Amurka, sun ba da dama ta musamman wajen karfafa zaman lafiya a yankin, musamman ma a mashigar Hormuz. A sa'i daya kuma, ayyukan hadin gwiwa irin su bututun iskar gas na iya kai wadannan hadin gwiwar zuwa wani sabon mataki. Ziyarar Pezeshkian a Muscat ita ke sake tabbatar da mahimmancin waɗannan alaƙa da kuma kyakkyawan fata na gaba.
***************
Your Comment