Kamfanin dillancin labaran shafin sadarwa na yanar gizo na Ahlul-Baiti (A.S) - ABNA - ya kawo maku tarihin wani tsohon Alkur'ani mai tsarki da aka rubuta shekaru 200 da suka gabata a Afirka Ta Kudu wanda wannan makala fassara ce daga Wata makala da mai bincike Muhammed Allie ya rubuta acikin yaren Turanci... Masu ginin sun same shi ne a cikin jakar takarda a soron Masallacin Auwal, yayin da suke fasa shi a wani bangare na gyarawa a tsakiyar shekarun 1980.
Masu bincike sun yi imanin cewa Imam Abdullah ibn Qadi Abdus Salaam, wanda aka fi sani da Tuan Guru, ko kuma Babban Malami, ya rubuta kur'ani ne tun da wuri bayan an tura shi Cape Town a matsayin fursunan siyasa, daga tsibirin Tidore na Indonesia a 1780, a matsayin hukunci gare shi don ya shiga gwagwarmayar da masu mulkin mallaka na Holland.
Wani mamba a kwamitin masallacin Cassiem Abdullah ya shaida wa BBC cewa "jakar ta yi kura sosai, da alama babu wanda ya taba shiga cikin gidan sama da shekaru 100."
"Maginan sun kuma sami akwati na rubutun addini wanda Tuan Guru ya rubuta."
Alqur'ani mai girma, wanda ya ƙunshi shafuna marasa adadi waɗanda ba a ƙididdige su ba, yana cikin yanayi mai ban mamaki, in ban da wasu shafuka na farko da aka yi a gefuna.
Baƙar fata da ja tawada da aka yi amfani da ita don ingantaccen rubutun kira a cikin rubutun Larabci yana cikin yanayi mai kyau kuma har yanzu yana nan.
Babban kalubalen da al'ummar musulmin yankin suka fuskanta a kokarinsu na kiyaye daya daga cikin muhimman kayayyakin tarihi na tarihi wanda ya samo asali tun shekara ta 1694, shi ne tabbatar da cewa dukkanin shafukan da ke dauke da ayoyin kur'ani fiye da dubu shida an jera su daidai da jerin daya dace.
Marigayi Maulana Taha Karaan wanda shi ne shugaban limamin shari'a na majalisar shari'ar musulmin da ke birnin Cape Town ya dauki wannan aiki tare da wasu malaman kur'ani na yankin. Dukkanin tsarin da ayyukan wanda ya ƙare tare da ɗaure tare da hade shafukan, ya ɗauki shekaru uku don kammalawa.
Tuni dai aka fara baje kolin kur’ani a masallacin Auwal, wanda Tuan Guru ya kafa a shekarar 1794 a matsayin masallacin farko a kasar Afrika ta Kudu a yanzu.
Yunkurin satar rubutun da bai yi nasara ba har sau uku ya sa kwamitin ya tsare shi a cikin wani akwati na wuta da harsashi a gaban masallacin shekaru 10 da suka gabata.
Yarima Harry da matarsa Meghan sun ziyarci masallacin Auwal mai dimbin tarihi a birnin Cape Town a shekarar 2019
Marubucin tarihin rayuwar Tuan Guru, Shafiq Morton, ya yi imanin cewa, da alama malamin ya fara rubuta na farko cikin kwafi biyar ne a lokacin da ake tsare da shi a tsibirin Robben Island - inda aka daure jagoran yaki da wariyar launin fata Nelson Mandela tun daga shekarun 1960 zuwa 1980 - kuma ya ci gaba da yin hakan bayan sakinsa.
Yawancin wadannan kwafin an yi imanin an rubuta su ne a lokacin yana da shekaru 80 zuwa 90, kuma ana ganin nasarar da ya samu a matsayin abin da ya fi daukar hankali kasancewar Larabci ba yarensa na farko ba ne.
A cewar Mista Morton, an daure Tuan Guru a gidan yari a tsibirin Robben sau biyu - na farko daga 1780 zuwa 1781 yana da shekaru 69 a duniya, da kuma tsakanin 1786 zuwa 1791.
“Na yi imani daya daga cikin dalilan da ya sa ya rubuta Alkur’ani shi ne don ya daga ruhin bayin da ke kewaye da shi, ya fahimci cewa idan har zai rubuta kwafin Alkur’ani zai iya ilmantar da al’ummarsa da shi kuma ya koya musu mutuntaka a lokaci guda. "in ji Mista Morton.
"Idan ka je wurin adana kayan tarihi ka duba takardar da mutanen Holland suka yi amfani da ita ta yi kama da wadda Tuan Guru ke amfani da ita. Wataƙila takarda ɗaya ce.
"Da alkalumansa da ya kera su da kansa daga itacen bamboo da kuma baƙar fata da jajayen tawada wanda ya kasance ba abu mai sauƙin samu bane daga hukumomin mulkin mallaka."
Shaykh Owaisi, malami a tarihin Musulunci na Afirka ta Kudu wanda ya yi bincike mai zurfi kan kur'ani da aka rubuta da hannu a birnin Cape Town, ya yi imanin cewa Tuan Guru ya samu kwarin guiwar bukatar kiyaye addinin Musulunci tsakanin fursunoni da bayi musulmi a lokacin da kasar Holland ta yi mulkin mallaka.
“Yayin da suke wa’azin Littafi Mai Tsarki na Baibul da kuma ƙoƙarin maida bayi kirista, shi kuma Tuan Guru yana rubuta kwafin Alƙur’ani, yana koya wa yara kuma yana sa su haddace shi.
"Wannan yana nuna irin juriya da jajircewa da gwagwarmaya da nuna girman ilimin mutanen da aka kai Cape Town a matsayin bayi da fursunoni."
An fara gudanar da addinin musulunci a kasar Afirka ta Kudu ta hanyar bayi da fursunoni
Har ila yau, Tuan Guru ya rubuta littafin Larabci mai shafuna 613 mai suna Ma'rifat wal Iman wal Islam (Ilimin Imani da Addini) tun daga tushe.
Littafin, babban jagora ne ga akidar Musulunci, an yi amfani da shi sama da shekaru 100 don karantar da Musulman Cape Town game da imaninsu.
Har yanzu yana cikin yanayi mai kyau kuma yana hannun dangin Rakiep, zuriyar Tuan Guru. Ana ajiye kwafi a cikin ɗakin karatu na ƙasa a Cape Town.
"Ya zauna ya rubuta duk abin da zai iya tunawa game da imaninsa kuma ya yi amfani da wannan a matsayin nassi don koyar da wasu," in ji Shaykh Owaisi.
Daga cikin kwafi biyar na Alqur'ani da Tuan Guru ya rubuta da hannu, ana iya lissafin uku. Banda na masallacin Auwal, sauran biyun kuma suna hannun iyalansa, har da jikarsa.
An samar da kusan kwafi 100. A cikin watan Afrilu an mika daya daga cikinsu ga dakin karatu na masallacin al-Aqsa da ke birnin Kudus - wuri na uku mafi tsarki a Musulunci - yayin da aka mika wasu kadan ga manyan baki masu ziyara.
A watan Mayun 2019 Ganief Hendricks, shugaban wata jam'iyyar siyasa ta musulmi a Afirka ta Kudu, Al Jama'ah, ya yi amfani da daya daga cikin kwafin da aka rantsar da shi a matsayin dan majalisa.
Mutanen Holland ba su fahimci cewa ta hanyar korar Tuan Guru zuwa kudancin Afirka ba za su kasance masu yada addinin Islama zuwa wannan yanki na duniya, inda musulmi a yanzu ke da kusan kashi 5% na yawan mutanen Cape Town da yawansu ya kai 4.6 miliyan.
"Lokacin da ya zo Cape, Tuan Guru ya lura cewa addinin Islama yana cikin mummunan yanayi don haka ya dukufa yaga yana da ayyuka da yawa da zai yi," in ji Mista Morton.
"Al'umma ba su da hannu a kan kowane rubutu - sun kasance Musulmai fiye da tunanin al'adu fiye da kowane abu.
"Zan ce wancan Al-Qur'ani na farko da ya rubuta shi ne dalilin da ya sa al'ummar Musulmi suka tsira kuma suka ci gaba da zama al'ummar da muke girmamawa a yau."
Wanda Ya Rubuta: Muhammed Allie
Wanda ya Fassara: Shafiu Kabiru
